سیگار کشیدن نوجوان از آن دسته مشکلاتی است که نگرانی بسیاری را برای پدر و مادر به همراه می‌آورد. سیگار یکی از بدترین و متأسفانه رایج‌ترین انواع اعتیادهاست. به‌علاوه هرچه اعتیاد به این ماده از سن پایین‌تری شروع شود ترک آن نیز سخت‌تر خواهد بود. به همین خاطر پدر و مادرها باید این موضوع را جدی بگیرند؛ و برای برطرف‌کردن آن به دنبال راه چاره‌ای باشند. نوجوانان معمولاً برای پذیرفته‌شدن در جمع دوستان یا احساس قدرت به سراغ سیگار می‌روند. دلیل سیگارکشیدن هرچه که باشد شما می‌توانید با استفاده از بعضی راهکارها جلوی بدتر شدن شرایط را بگیرید. پس اگر شما هم درگیر این مشکل شده‌اید در ادامه این متن همراه ما باشید. این نکته را هم به خاطر داشته باشید که کمک‌گرفتن از یک مشاور متخصص در این شرایط می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. منبع: سیگار کشیدن نوجوان | علل و راه های جلوگیری
نشانه‌های سیگار کشیدن نوجوان
یکی از اولین نگرانی‌های پدر و مادرها این است که از کجا بفهمیم فرزندمان سیگار می‌کشد یا خیر؛ در جواب این سؤال باید گفت که سیگارکشیدن هم مثل هر رفتار دیگری نشانه‌هایی از خودش به جا می‌گذارد. با کمی دقت در رفتار فرزندتان می‌توانید این نشانه‌ها را پیدا کنید. اما یادتان باشد این نشانه‌ها می‌تواند به هر دلیل دیگری هم ایجاد شده باشد. پس بهتر است تا قبل از اینکه از این موضوع مطمئن شوید رفتار تندی از خودتان نشان ندهید. بعضی از نشانه‌های سیگارکشیدن عبارتند از:
- فرزندتان بیشتر از قبل به پول احتیاج دارد.
- به بهانه‌های مختلفی سعی می‌کند از جمع شما فاصله بگیرد.
- دندان‌های آنها به سمت زردشدن می‌رود.
- بیشتر از گذشته از آدامس یا عطر استفاده می‌کند.
- دوستانی دارد که سیگار می‌کشند.
- سیگار، کبریت یا فندک در وسایل او پیدا کرده‌اید.
دلایل سیگار کشیدن نوجوان
یکی از نکات مهم در پیشگیری یا پایان‌دادن به سیگار کشیدن نوجوان این است که دلایل آن را بشناسیم. وقتی شما بدانید یک اتفاق به چه دلیلی می‌افتد قدرت بیشتری در کنترل و تغییر شرایط خواهید داشت. پس بهتر است بعضی از دلایل سیگارکشیدن نوجوانان را با هم بررسی کنیم. این دلایل عبارتند از:
الگوهای نامناسب
قبل از هر چیز به محیط اطراف خودتان نگاه کنید. آیا شما یا همسرتان سیگار می‌کشید؟ یکی از دلایل اصلی سیگار کشیدن نوجوان الگوبرداری است. وقتی فرزند شما دائماً صحنه سیگارکشیدن اطرافیان را می‌بیند طبیعتاً این موضوع برایش عادی خواهد شد. در نتیجه آنها احساس بدی نسبت به این مسئله ندارند. یا حتی می‌توانیم بگوییم کنجکاوی نوجوان برای استفاده از سیگار بیشتر تحریک خواهد شد.
سیگار کشیدن نوجوان | پذیرفته‌شدن در جمع دوستان
نوجوانان معمولاً با هدف پذیرفته‌شدن در جمع دوستان دست به رفتارهای منفی می‌زنند. آنها در هر سنی هستند که تأییدشدن از جانب همسالان برایشان اهمیت بسیاری دارد. سیگارکشیدن نیز یکی از رفتارهایی است که این تأیید را به آنها می‌دهد. وقتی فرزند شما با دوستانی ارتباط دارد که سیگار می‌کشند پس قاعدتا باید شبیه به آنها رفتار کند تا یکی از اعضای آن جمع باشد. در واقع خیلی وقت‌ها نوجوانان برای اینکه به خود و دیگران ثابت کنند که از دنیای کودکی فاصله گرفته و یک بزرگسال هستند به سراغ سیگار می‌روند.
فشارهای روحی
اولین ویژگی سیگار یا هر مخدر دیگری کم‌کردن استرس است. نوجوانی نیز دوره سنی است که فرد فشارهای روحی بسیاری را تجربه می‌کند. به همین خاطر سیگار گاهی اوقات به‌عنوان راه چاره‌ای برای کم‌کردن استرس مورداستفاده قرار می‌گیرد.
سیگار کشیدن نوجوان | اعتمادبه‌نفس پایین
سیگارکشیدن برای بعضی از نوجوانان نشانه‌ای از بزرگ و قدرتمند بودن است. به همین خاطر می‌توانیم بگوییم معمولاً کسانی که اعتمادبه‌نفس پایینی دارند به سراغ استفاده از سیگار یا هر مخدر دیگری می‌روند. آنها با این کار سعی می‌کنند احساس خودکم‌بینی و نگرانی که از بابت جایگاه خودشان در اجتماع دارند را از بین ببرند.
تجربه دوباره لذت
تجربه لذت شاید دلیل شروع سیگارکشیدن نباشد اما دلیل ادامه‌پیداکردن این رفتار است. استفاده از سیگار باعث آزادشدن مسکن‌های طبیعی از مغز می‌شود. به همین خاطر انجام این کار لذت خاصی را برای فرد به همراه خواهد داشت. خیلی اوقات دلیل وابسته شدن یک نفر به سیگار این است که او به دنبال تجربه مجدد همان احساس لذت نخستین است.
راهکارهایی برای مبارزه با سیگار کشیدن نوجوان
از برخوردهای تند خودداری کنید
وقتی متوجه سیگار کشیدن نوجوان تان می‌شوید اولین قدم این است که برخورد تندی از خودتان نشان ندهید. درست است که این مسئله باعث نگرانی و عصبانیت زیادی در شما شده است؛ اما یادتان باشد شما می‌بایست راه درستی برای حل‌کردن آن پیدا کنید. بسیاری از مواقع بدرفتاری شما تنها باعث می‌شود که فرزندتان از این به بعد با پنهان‌کاری بیشتری به رفتار خودش ادامه بدهد. یادتان باشد که رفتار تند هیچ اطلاعاتی به فرزند شما نمی‌دهد. آنها با این روش متوجه اشتباهشان نمی‌شوند. اگر می‌خواهید به آنها کمک کنید باید در اولین قدم عصبانیتتان را کنترل کنید.
با فرزندتان صحبت کنید
در یک فضا و شرایط مناسب با فرزندتان صحبت کنید. اما یادتان باشد که صحبت‌کردن قواعد خاص خودش را دارد. اگر نوجوان احساس کند شما از موضع بالا به او نگاه می‌کنید و می‌خواهید نصیحتش کنید طبیعتاً در مقابل شما جبهه خواهد گرفت. پس سعی کنید در صحبت‌هایتان در مقابل نوجوان نباشید. با کمک یکدیگر دلایل تمایل فرزندتان به سیگارکشیدن را مشخص کنید و سپس راهکاری برای تغییر شرایط پیدا کنید.
به دنبال تغییر یک‌شبه نباشید
گاهی اوقات شرایط این‌طور نیست که شما و فرزندتان تصمیم بگیرید از این لحظه سیگار را کنار بگذارید و همین اتفاق هم بیفتد. خیلی وقت‌ها شما می‌بایست برای ترک سیگار یک برنامه طولانی‌مدت‌تر داشته باشید. در این برنامه فرزند شما به‌تدریج مقدار مصرف خود را کاهش می‌دهد تا به جایی برسد که دیگر نیازی به استفاده از سیگار نداشته باشد.
نشانه‌ها را شناسایی کنید
یک راهکار مفید برای اینکه فرزندتان را از سیگار دور کنید این است که محرک‌ها را کمتر کنید. با دقت در رفتارهای نوجوان به این سؤال پاسخ بدهید که او چه وقت‌هایی گرایش بیشتری به استفاده از سیگار پیدا می‌کند؟ سپس سعی کنید این موقعیت‌ها را با رفتارهای جایگزین یا مدیریت‌کردن هیجان‌ها تحت کنترل در بیاورید. اگر فکر می‌کنید انجام‌دادن این کار به‌تنهایی، برایتان مشکل است می‌توانید از یک مشاور متخصص در این زمینه کمک بگیرید.
الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید
روانشناسان معتقدند وقتی می‌خواهید چیزی را به کسی آموزش بدهید اولین قدم این است که خودتان آن را رعایت کنید. شما نمی‌توانید از سیگار استفاده کنید و در همان لحظه به فرزندتان بگویید که این کار را نکند. پس اگر نگران وضعیت نوجوانتان هستید اولین و ساده‌ترین راهکار این است که الگوی خوبی برای او باشید. اگر شما یا هر یک از نزدیکان نوجوان درگیر اعتیاد به سیگار هستید راجع به بدی‌ها و مشکلاتی که به این دلیل برایتان به وجود آمده با او صحبت کنید.
رفتارهای جایگزین را تقویت کنید
وقتی می‌خواهید به نوجوان بگویید نباید یک کار را انجام بدهد طبیعتاً باید بگویید که به‌جای آن چه کاری را انجام بدهد. به همین خاطر یکی از راهکارهای مفید در ترک گرایش به سیگار این است که رفتارهای جایگزین را تقویت کنید. برای مثال ورزش‌کردن، استفاده از جلسات مشاوره و روان‌درمانی یا وقت گذراندن با خانواده را به‌عنوان رفتار هدف در نظر بگیرید. سعی کنید انجام‌دادن آنها توسط نوجوان را با پاداش‌دادن تقویت کنید.
قدرت نه گفتن را به فرزندتان بیاموزید
همان‌طور که گفتیم خیلی وقت‌ها سیگارکشیدن از گروه دوستان شروع می‌شود. در حقیقت فرزند شما خجالت می‌کشد از اینکه مثل سایر دوستانش رفتار نکند. به همین خاطر یک راه مهم برای پیشگیری از سیگارکشیدن نوجوان این است که مهارت نه گفتن را به او آموزش بدهید. نوجوان باید این قدرت را داشته باشد که وقتی با چیزی مخالف است بدون ترس از قضاوت‌شدن نظرش را بیان کند.
هیچ‌کس با سیگارکشیدن قدرتمند نمی‌شود
خیلی از نوجوان‌ها فکر می‌کنند سیگارکشیدن به این معنی است که دیگر بزرگ شده‌اند. در حقیقت این کار احساس قدرت و ارزشمندی را به آنها می‌دهد. به همین خاطر یکی از روش‌ها برای ترک سیگار این است که باورهای اشتباه فرزندتان را از بین ببرید. با نوجوانتان صحبت کنید و راه‌های صحیح قوی کردن خود و داشتن عزت‌نفس را به او نشان بدهید. آنها را مطمئن کنید از اینکه با کشیدن سیگار آن قدرتی که می‌خواهند را به دست نخواهند آورد.
سیگار کشیدن نوجوان و اهمیت مشاوره
اگر متوجه شده‌اید که فرزند نوجوانتان سیگار می‌کشد کمک‌گرفتن از یک مشاور را در اولویت برنامه‌هایتان قرار بدهید. اگر شما برای این رفتار فرزندتان فکری نکنید و اوضاع را تغییر ندهید احتمال دارد که او برای همیشه درگیر این مشکل بماند. اما خیلی اوقات ما به‌تنهایی کاری از دستمان برنمی‌آید.
نداشتن دانش کافی یا بی‌توجهی فرزندمان به حرف‌های ما از جمله دلایل این شرایط هستند. مشاور با توجه به تخصصی که دارد به‌خوبی می‌تواند با فرزند شما ارتباط برقرار کند. آنها با بررسی‌های دقیق متوجه دلیل مشکل فرزندتان خواهند شد. و سپس می‌توانند راهکارهای علمی و مناسبی را برای تغییر شرایط به شما معرفی کنند.
برای دریافت مشاوره در زمینه سیگار کشیدن نوجوان می توانید با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی آواژه از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.
سؤالات متداول
چطور جلوی سیگار کشیدن فرزند نوجوان ام را بگیرم؟
در اولین قدم بهتر است از برخورد تند خودداری کنید؛ با کمک فرزندتان شرایط و چیزهایی که باعث تمایل او به استفاده از سیگار می‌شود را مشخص کنید؛ سپس در این شرایط از راهکارهایی مثل پرت‌کردن حواس استفاده کنید؛ تقویت‌کردن رفتارهای جایگزین و به‌خصوص کمک‌گرفتن از یک مشاور از دیگر راهکارهایی هستند که می‌توانند به شما کمک کنند.
منبع: سیگار کشیدن نوجوان | علل و راه های جلوگیری
نشانه های حیوان آزاری